De rol van de teamleider in de vijf fases van teamontwikkeling

In een reeks eerdere blogs verkenden we de vijf fases van teamontwikkeling. Het begrijpen van deze dynamiek stelt leidinggevenden in staat om hun teams effectief te begeleiden en ondersteunen door elke fase. Maar wat betekenen die fases concreet voor jou als leidinggevende, als het gaat om de benodigde sturing en ondersteuning? In elke fase verwacht het team iets anders van je. In deze blog zoomen we in op wat je kunt doen om je team door de ontwikkelingsfases te loodsen en welke vaardigheden je daarbij kunt inzetten.

De ontwikkeling die een team doormaakt lijkt veel op de ontwikkeling naar zelfstandigheid van een individuele medewerker. Van afwachtend op de achtergrond, naar zoekend naar structuur en duidelijkheid, naar wetend wat te doen, maar nog niet hoe tot zelfstandig en autonoom opererend. Net als in de situationele leiderschapstheorie, stuur je op het taakniveau (werkzaamheden, doelen, resultaten) en het relatieniveau (mensen en hun gevoelens). De kunst is om je aanpak af te stemmen op het huidige ontwikkelingsstadium van je team, met oog voor zowel de collectieve als individuele groeipaden.

In de formingfase staat de oriëntatie centraal. Je teamleden zoeken naar hun plaats binnen de groep. Ze vragen zich bovendien nog af welke doelen, resultaten en verantwoordelijkheden zij hebben. Als leidinggevende speel je een cruciale rol in het begeleiden van dit proces. Het is jouw taak om een omgeving te creëren waarin iedereen zich gehoord en gewaardeerd voelt. Door transparant te zijn over doelstellingen en verwachtingen, help je de basis te leggen voor een succesvolle samenwerking

Vaardigheden

• Op taakniveau is het belangrijk duidelijk te communiceren: Leg doelen en verwachte resultaten helder uit.
• Op relatieniveau stel je mensen gerust: Beantwoord vragen en heb begrip en geduld voor mensen die zich zorgen maken over hun rol en bijdrage.

De stormingfase brengt de eerste echte test voor je team met zich mee. Macht en autoriteit worden betwist en de emoties kunnen hoog oplopen. Jouw taak is om als anker te fungeren: luister actief naar de zorgen van alle teamleden, geef iedereen de ruimte om zich uit te spreken, blijf duidelijkheid verschaffen over taken en doelen en creëer een klimaat van openheid en respect. Goed leiderschap kan helpen om een positieve uitkomst uit deze uitdagende fase te halen, door het team te begeleiden naar een fijn samenwerkende eenheid.

Vaardigheden

• Op taakniveau, actief luisteren: Luister, vat samen en vraag door.
• Op relatieniveau heb je oog voor conflicten boven en onder de oppervlakte: Bemiddel in geschillen en help bij het vinden van compromissen.

In de normingfase vindt het team gemeenschappelijke grond en komt het tot een set van gedeelde normen en werkafspraken. Als leidinggevende kun je het team begeleiden in het vaststellen en naleven van afspraken. Met een balans tussen het bieden van structuur en het toelaten van flexibiliteit, stimuleer je je team meer zelfstandig en autonoom te functioneren en door te groeien naar de volgende ontwikkelingsfase.

Vaardigheden

• Op taakniveau ondersteun je bij de finetuning van de taken.
• Op relatieniveau bevorder je autonomie: Moedig zelfstandigheid en verantwoordelijkheid binnen het team aan.

De ultieme fase: performing. In deze fase werkt je team als een goed geoliede machine. De teamleden werken zelfstandig, ondersteunen elkaar en overtreffen vaak de doelstellingen. Begeleiding door de leidinggevende is nu maar minimaal nodig, aangezien het team zelf de verantwoordelijkheid neemt voor het behalen van resultaten. Jouw rol is om hun succes te faciliteren en te zorgen dat het team verbonden blijft met de organisatie en haar bredere doelen. De leidinggevende blijft natuurlijk een belangrijke rol spelen door te zorgen voor de juiste voorwaarden en ondersteuning waar nodig, en door het team uit te dagen en te stimuleren tot continue verbetering.

Vaardigheden

• Op taakniveau bied je ondersteuning waar nodig, maar geeft het team de ruimte om zelf beslissingen te nemen.
• Op relatieniveau motiveren en inspireren: Houd het moreel hoog en vier successen, groot en klein. Je luistert actief naar wat er speelt in op behoeften van medewerkers.

Afscheid nemen betekent zowel een einde als een nieuw begin. Jouw rol als teamleider in deze fase is beperkt.

Vaardigheden

• Op taakniveau zorg je voor goede overdracht van taken.
• Op relatieniveau geef je teamleden de ruimte om afscheid van elkaar te nemen.

Elk team is uniek en navigeert door de ontwikkelingsfases op zijn eigen manier. Jouw rol als leidinggevende is cruciaal in het begeleiden, ondersteunen en stimuleren van je team door elk van deze stadia. Onthoud dat het einddoel niet alleen is om een effectief team te bouwen, maar ook om een inspirerende werkomgeving te creëren waarin elk teamlid kan groeien en uitblinken. Om je te helpen het maximale uit je team – tijdelijk, vast, virtueel of fysiek – te halen, hebben we een boekje uitgebracht. De publicatie ‘Bouwen aan én op effectieve teams’ geeft inzichten en praktische handvatten. Met de adviezen uit dit boekje kun je nog meer bereiken!

Vraag hier de publicatie aan

Heb je onze trainingsgids al gezien? Hij staat vol met ons aanbod van trainingen, e-learnings en e-coachings, die ook heel waardevol zijn voor de interne begeleider of (beginnende) leidinggevende.

Bekijk ons complete trainingsaanbod

We believe in Human Capital Growth