Het geheim achter effectieve beïnvloeding

Ken je dat gevoel? In je vriendengroep ben je de initiatiefnemer, maar op je werk juist meer de volger. Of misschien ben je thuis degene die de knopen doorhakt, terwijl je in het MT juist graag eerst anderen aan het woord laat. Dit is geen toeval. Het gedrag dat je laat zien, wordt sterk beïnvloed door de situatie én door het gedrag van anderen. En dat is goed nieuws. Want als jouw gedrag invloed heeft op het gedrag van anderen, kun je die interactie ook bewust sturen door zelf ander gedrag te laten zien. In deze blog laten we zien hoe je met een krachtig model inzicht krijgt in gedragspatronen én hoe je deze bewust kunt beïnvloeden.

Timothy Leary, een psycholoog die menselijk gedrag bestudeerde, ontdekte iets fascinerends: het gedrag van de één roept bijna automatisch het gedrag van de ander op. Zijn model, de roos van Leary, toont hoe dit werkt. Dit gaat niet over persoonlijkheid, maar puur over gedrag. En dat maakt het zo praktisch bruikbaar.

Stel je een windroos voor met twee belangrijke assen.

De verticale as draait om dominantie: wie neemt de leiding in het gesprek? Aan de bovenkant zie je dominant, leidend gedrag. Aan de onderkant volgend, teruggetrokken gedrag. Het interessante? Bovengedrag roept ondergedrag op, en andersom. Als jij het voortouw neemt, zal de ander vaak vanzelf een meer volgende rol aannemen.

De horizontale as draait om de manier waarop mensen zich tot elkaar verhouden. Aan de ene kant staat samengedrag, waarbij de relatie en samenwerking centraal staan. Dit zie je terug in situaties waarin teamleden elkaar actief ondersteunen en openstaan voor elkaars ideeën. Aan de andere kant staat tegengedrag, waarbij de focus ligt op de taak of het resultaat.

Bijvoorbeeld, als een gesprek draait om de kwaliteit van een opdracht, blijft de aandacht vaak bij de inhoud en minder bij de impact op het team. Dit betekent niet dat samengedrag ontbreekt, maar dat de nadruk op het doel ligt. Ook hier zie je een patroon, alleen roept hier het gedrag hetzelfde gedrag op: samengedrag roept samengedrag op en tegengedrag roept tegengedrag op.

Boven-samen: leiden met oog voor de ander

Je neemt initiatief, maar houdt rekening met anderen. Je spreekt in ‘wij’-termen, doet voorstellen en geeft complimenten. Denk aan een teamleider die een brainstorm leidt.

Onder-samen: volgen met verbinding

Je stelt je flexibel op en focust op samenwerking. Je stelt vragen en laat anderen initiatief nemen. Dit zie je vaak bij goede teamspelers.

Boven-tegen: resultaatgericht sturen

Je bent taakgericht, spreekt vanuit jezelf en stuurt aan op actie. Je stelt grenzen en durft te confronteren. Handig wanneer snelle beslissingen nodig zijn.

Onder-tegen: analyserend en bedachtzaam

Je neemt een observerende rol aan en reageert kritisch op plannen of ideeën. Dit kan zich uiten in een scherpe analyse of een afwachtende houding. Juist door dingen eerst goed te overdenken, help je een team om risico’s te vermijden en blinde vlekken te identificeren.

Geen enkel kwadrant is per definitie goed of fout. Het gaat erom welk gedrag in welke situatie effectief is. Door je bewust te zijn van deze patronen, kun je je eigen gedrag strategischer inzetten. Wil je meer samenwerking? Toon dan zelf meer samengedrag. Zoek je een kritische blik? Durf dan tegengedrag te tonen. Wil je dat de ander meer initiatief neemt, stel dan vragen en blijf lang genoeg stil.

Wil je meer grip krijgen op groepsprocessen en de roos van Leary in de praktijk toepassen? In de training Groepsdynamica leer je hoe groepen zich ontwikkelen en hoe je daar effectief op kunt inspelen. In twee praktische dagen ontdek je:

• De verschillende fasen van groepsontwikkeling
• Je eigen rol en invloed als begeleider
• Hoe je effectief kunt interveniëren in groepsprocessen

Bekijk de training Groepsdynamica voor data, locaties en meer informatie over het programma.

Heb je onze trainingsgids al gezien? Hij staat vol met ons aanbod van trainingen, e-learnings en e-coachings, die ook heel waardevol zijn voor de interne begeleider of (beginnende) leidinggevende.

Bekijk ons complete trainingsaanbod

We believe in Human Capital Growth