Coachen en begeleiden in 2023? Sluit aan bij wat je collega’s nodig hebben

Als leidinggevende, coach of begeleider is het belangrijk ontwikkelingsgericht bezig te zijn. Door goed in te spelen op wat je medewerkers of collega’s nodig hebben, leren ze steeds beter zelfstandig taken op te pakken. In deze blog kijken we hoe je dat, vanuit verschillende rollen, kunt doen. De belangrijkste les verklappen we nu al: stijlflexibiliteit is onmisbaar! Voor het gemak gebruiken we in het vervolg de term ‘collega’, als we het hebben over de persoon die jij begeleidt.

Ben je als leidinggevende verantwoordelijk voor de ontwikkeling van een collega? Ben je als intern coach, begeleider of mentor opgesteld voor het begeleiden van (een gedeelte van) de loopbaan van je collega’s? Of ben je een ervaren medewerker die nieuwe collega’s wegwijs moet maken? Het doel van de begeleiding wisselt sterk met de positie waarin je zit. Als ervaren medewerker zal je tevreden zijn als je collega zonder al te veel fouten zelfstandig zijn taken kan uitvoeren. Als intern begeleider ben je je vervolgens ook bewust van hoe de professionele ontwikkeling van je collega binnen jullie organisatie vorm krijgt. En als leidinggevende komen daar nog verantwoordelijkheden bij, zoals de teamfit en de functionele doorgroei. Goed weten wat er als begeleider van je gevraagd wordt, is de eerste factor die bepaalt hoe je de begeleiding insteekt.

Om maar eens een open deur in te trappen: iedereen is verschillend. Dat geldt dus ook voor alle collega’s die je begeleidt. In dit geval is het belangrijk vast te stellen hoe ervaren je collega is met betrekking tot de taak die uitgevoerd moet worden. Is het een beginner? Nog geen enkele ervaring, met vooral behoefte aan uitleg? Of is het juist iemand die het klappen van de zweep al kent en die je weinig meer hoeft te vertellen? Of zit je collega hier juist ergens tussen in? We hebben het bij het analyseren hiervan in de praktijk vaak over ‘taakvolwassenheid’: hoe ervaren, of ‘volwassen’, is je collega op deze specifieke taak of dit taakgebied? Die taakvolwassenheid hangt samen met twee belangrijke factoren: competentie en motivatie. Of korter door de bocht: kunnen en willen. Waarin we ‘niet kunnen en niet willen’ zien als een lage taakvolwassenheid en, logischerwijs, ‘wel willen en wel kunnen’ een hoge taakvolwassenheid.

Het meest effectief begeleid je door je stijl van begeleiden aan te passen aan de taakvolwassenheid van je collega.

• Een collega met een lage taakvolwassenheid, heeft behoefte aan uitleg of instructie omdat het prettig is om te weten wat er precies van je verwacht wordt.
• Als een collega de eerste stappen zet, kijk je mee over de schouder. Je laat iemand zelfstandig werken, maar helpt en checkt van dichtbij.
• Zodra je collega de taak onder de knie heeft, is het tijd om het taakniveau wat meer los te laten. Je collega zal nu meer behoefte hebben aan een luisterend oor of ondersteunende adviezen.
• Wanneer je je collega taakvolwassen genoeg vindt, kan je je collega met een gerust hart zelfstandig de werkzaamheden uit laten voeren. Zorg er wel voor dat je bereikbaar bent om te sparren.

Als begeleider zet je alle verschillende stijlen in, al zal je als praktijkbegeleider je in de praktijk meer focussen op de eerste stijlen en als leidinggevende meer op de laatste. Hoe effectief je bent, hangt natuurlijk af van hoe je de stijlen inzet en dus hoe je je gedraagt naar je collega. Als goede begeleider kan je op basis van je doel en het inschatten van de taakvolwassenheid van je collega de meest effectieve stijl op de meest effectieve manier inzetten. De vaardigheden die daarbij horen komen terug in onze trainingen:

• In de training ‘Begeleidingsvaardigheden’ leer je als ervaren medewerker of praktijkbegeleider hoe je je (nieuwe) collega begeleidt of wegwijs maakt. De training is bedoeld voor die mensen die begeleiden ‘als taak erbij’ doen.
• In de training ‘Coachen en begeleiden’ leer je als mentor of intern begeleider hoe je collega’s coacht en begeleidt in hun loopbaan binnen de organisatie.
• In de training ‘Leidinggeven’ leer je als leidinggevende te sturen op de ontwikkeling van je medewerkers, zodat ze effectief en productief binnen jouw team functioneren.

Als je mensen begeleidt en focust op hun ontwikkeling – in welke vorm dan ook – is het belangrijk om ook naar jezelf te kijken. Je moet immers jezelf leren kennen voordat je een ander kunt begeleiden. Wie ben jezelf en wat betekent dat in de relatie met anderen? Pas dan kun je een ander goed begeleiden. Wat je collega nodig heeft op welk moment in zijn loopbaan, dat is maatwerk, maar neem altijd tijd voor de menselijke kant. Zeker nu we niet allemaal meer alle dagen op kantoor zijn, is het belangrijk om zo nu en dan eens op het persoonlijk vlak in te checken bij je collega’s. Deze aspecten behandelen we in al onze trainingen.

Meer dan ooit is een duurzame werkrelatie doorslaggevend voor succes. Blijf daarom als leidinggevende of als begeleider jezelf ontwikkelen, reflecteer op het afgelopen jaar en onderzoek wat jij zelf nodig hebt om je mensen te laten ontwikkelen en te blijven motiveren.

Bekijk ons complete trainingsaanbod