Psychologische veiligheid creëren

Onze werkomgeving wordt steeds complexer en dynamischer en mensen ervaren steeds hogere werkdruk en groeiende onzekerheid. In een dergelijke omgeving moeten medewerkers, meer dan ooit, in staat zijn om openlijk te communiceren. Het vermogen om psychologische veiligheid te creëren is dan ook een belangrijke leiderschapsvaardigheid in de moderne maatschappij. Het draait om het bouwen van een veilige omgeving waarin teamleden zich vrij voelen om hun mening te delen, vragen te stellen en fouten te maken, zonder angst voor negatieve gevolgen. In deze blog delen we inzichten over hoe je actief kunt werken aan het creëren van psychologische veiligheid binnen je team en waarom dit zo belangrijk is voor succes in de huidige werkomgeving.

Een gebrek aan psychologische veiligheid kan zich subtiel manifesteren, maar de gevolgen kunnen groot zijn. Een belangrijk signaal is wanneer medewerkers gevoelige onderwerpen niet tijdens vergaderingen ter sprake brengen, maar in informele gesprekken bij het koffieapparaat. Natuurlijk is het normaal dat sommige zaken buiten vergaderingen worden besproken, maar belangrijke beslissingen moeten transparant en gezamenlijk worden genomen. Als deze ‘onderstroom’ het besluitvormingsproces begint te ondermijnen, dan is er echt sprake van een probleem. Ook wanneer tijdens vergaderingen steeds dezelfde mensen aan het woord zijn en anderen zwijgen, kan dat wijzen op een gebrek aan psychologische veiligheid. Daarnaast kan het nadrukkelijk beroepen op regels en afspraken, zoals het recht om thuis te werken, een teken aan de wand zijn. Als medewerkers over elkaar praten in plaats van met elkaar, voedt dit een onveilige werkomgeving. Wanneer je deze signalen negeert, worden ze vanzelf sterker: het aantal klachten bij de vertrouwenspersoon neemt toe en het ziekteverzuim stijgt. Dit wil je uiteraard voorkomen.

In een psychologisch veilige cultuur zijn mensen niet bang om iets verkeerd te doen; sterker nog, ze omarmen fouten als leermomenten. Als leider heb je de sleutel in handen om die veilige omgeving te creëren. Dit begint bij je eigen gedrag. Door je eigen missers openlijk te delen, laat je zien dat fouten maken menselijk is en dat je er ontspannen mee kunt omgaan. Je kunt wel zeggen dat fouten maken mag, maar als je zelf krampachtig reageert op je eigen fouten, heeft dat geen effect. Daarom is het belangrijk om jezelf goed te kennen en bewust te zijn van de signalen die je onbewust afgeeft.

Om psychologische veiligheid te stimuleren, is actief luisteren als leider van groot belang. Geef je teamleden de ruimte om hun stem te laten horen en betrek iedereen in de discussie. Wanneer iemand stil blijft, nodig hen dan uit om hun mening te delen door bijvoorbeeld te zeggen: Ik heb jou nog niet gehoord, wat vind jij hiervan? Op deze manier laat je zien dat elke bijdrage telt en zorg je ervoor dat niemand buitengesloten wordt.

Psychologische veiligheid betekent niet dat alles zomaar kan. Het draait om een balans tussen vrijheid en duidelijkheid. Zorg ervoor dat doelen, verwachtingen en afspraken helder zijn voor iedereen. Wanneer mensen weten waar ze aan toe zijn, kunnen ze beter functioneren. Dit houdt ook in dat je teamleden aanspreekt wanneer zij hun afspraken niet nakomen, op een constructieve manier, zodat zij leren van hun fouten en zich verder kunnen ontwikkelen. Zeg bijvoorbeeld: Het is niet oké dat je die stukken te laat hebt aangeleverd. Maar vraag dan ook: Wat is de oorzaak en wat heb je nodig om dat volgende keer wel op tijd te doen? Kortom, wees hard op de inhoud, maar zacht op de relatie.

Een andere manier om psychologische veiligheid te waarborgen, is door waarde te hechten aan pijlers als diversiteit, inclusie en sociale veiligheid. Dit betekent dat je iedereen, ongeacht hun rol of ervaring, gelijke kansen geeft om te groeien en bij te dragen aan het team. Geef bijvoorbeeld zowel junior- als senior-teamleden evenveel ruimte in gesprekken, waardeer de inbreng van iedereen evenredig en uit dat. Dit bevordert een inclusieve cultuur waarin iedereen zich gehoord en gewaardeerd voelt.

Wil je 2025 sterk beginnen? Geef psychologische veiligheid dan een serieuze plek in je bedrijfsbeleid. Zorg dat dit onderwerp voortdurend aandacht krijgt en dat managers en leidinggevenden jaarlijks op relevante competenties worden beoordeeld. Een cultuuronderzoek kan helpen om inzicht te krijgen in hoe veilig medewerkers zich voelen. Op basis van die resultaten kun je verbeteracties plannen én monitoren. Zo bouw je aan een cultuur van vertrouwen en groei, waarin medewerkers zich veilig voelen om te werken aan hun eigen ontwikkeling en bij te dragen aan het succes van de organisatie.

Wil jij psychologische veiligheid binnen jouw organisatie verbeteren? Neem contact op via ons contactformulier, bel naar 030-6911138 of zoek direct contact met een van onze ervaren consultants voor een vrijblijvend informatief gesprek. Samen bouwen we aan een cultuur van vertrouwen en groei.

Bekijk ons complete trainingsaanbod

We believe in Human Capital Growth