De lange weg

Jongeren die vandaag de arbeidsmarkt betreden, staan voor een marathon die zich uitstrekt tot ver na hun zestigste. Met een carrière die begint rond hun twintigste en een pensioenleeftijd die steeds verder opschuift, kijken ze aan tegen een werkzame periode van bijna vijftig jaar. Geen makkelijke opgave in een wereld die constant verandert, waar burn-outs op de loer liggen en waar de werkdruk alleen maar toeneemt. In deze blog vertellen Jolien van den Nieuwendijk en Jos Huijser, Human Capital Experts bij HRD Groep, hoe je jouw medewerkers begeleidt op deze uitdagende reis.

“Vroeger was het werkende leven relatief simpel,” begint Jos. “Je begon bij een bedrijf en bleef daar vijfentwintig jaar. Nu hoppen mensen vaker van baan naar baan. Voor je weet wat je aan iemand hebt, is diegene alweer weg. Deze nieuwe realiteit vraagt om een andere kijk op loopbanen. Er is geen sprake meer van een vooraf uitgestippeld pad, maar van een persoonlijke ontdekkingsreis.”

De arbeidsmarkt is ingrijpend veranderd. “Voorheen studeerde je iets en wist je precies wat je ging doen,” legt Jolien uit. “Nu draait het veel meer om de skills die je ontwikkelt. Kennis veroudert snel, dus je moet jezelf blijven updaten. Dit maakt het voor zowel nieuwe als ervaren medewerkers lastig. Waar spreek je elkaar op aan? Wat mag je van elkaar verwachten?”

“Het is voor beide kanten uitdagend,” vult Jos aan. “Voor nieuwkomers is het moeilijk om te zeggen ‘hier ben ik van’, maar ook voor mensen die al in de organisatie werken is het lastig om te zien: wat heb ik aan jou? Waar kan ik je op aanspreken?”

Joliens eigen ervaring is illustratief voor hoe een moderne carrière eruitziet. “Ik heb sociale psychologie gestudeerd,” vertelt ze. “Maar ik heb nooit echt geweten: dit ga ik doen. Niet tijdens mijn studie, en ook niet daarna.” Die zoektocht heeft haar langs verschillende functies geleid, die zeker niet allemaal met haar opleiding van doen hebben: van portalbouwer tot learning & development-specialist, en nu met een focus op research & development. “Ik heb al veel verschillende petten op gehad,” lacht ze. “En dat is oké, ik sta nog maar aan het begin van mijn carrière. Het kan nog alle kanten op gaan.”

Deze flexibiliteit typeert de moderne arbeidsmarkt. En dat begint al voordat mensen überhaupt de arbeidsmarkt op komen. “Er zijn de afgelopen decennia zoveel nieuwe studies en vakgebieden bijgekomen,” merkt Jos op. “De maatschappij is veel meer gesegmenteerd aan het worden, met steeds specifiekere taken en rollen. Met daarbij de uitdaging, maar ook de verantwoordelijkheid om goede keuzes te maken op steeds jongere leeftijd. Dat dat ingewikkeld is, zie ik bij mijn eigen kinderen. Zij, maar ook hun vrienden, hebben moeite de juiste studie- en carrièrekeuzes te maken. Ze switchen van studie of gaan iets heel anders doen. Als je daarbij de hogere eisen optelt die wij als maatschappij aan hen stellen – bindend studieadvies, korter studeren, de terugkerende druk op de basisbeurs – is het begrijpelijk dat veel jongeren het lastig hebben op dit moment.”

Voor organisaties betekent dit een nieuwe puzzel, daarover schreven we al eerder een blog. Jos: “Als je al veertig jaar ergens werkt, is het misschien lastig om te begrijpen hoe jonge mensen de arbeidsmarkt benaderen. Vroeger kwam iemand binnen op een plek en ging daar leren. Nu komen mensen binnen vanuit een aandachtsgebied en zijn ze pas na anderhalf jaar echt ingewerkt – maar dan gaan ze ook weer weg.”

Dit vraagt om een nieuwe aanpak in het begeleiden en ontwikkelen van talent. “Het gaat er niet om dat jonge mensen niet gemotiveerd zijn,” benadrukt Jolien. “Ze willen juist graag iets komen brengen. Maar de vraag ‘wat verwacht je van mij?’ is nu veel complexer dan vroeger, toen taken duidelijk afgebakend waren.”

Er is een belangrijke verschuiving gaande in loopbaanontwikkeling: “Vroeger keek je eerst naar wat je kon en wat je had geleerd,” legt Jolien uit. “Nu begin je bij jezelf: wat wil ik? Wat vind ik leuk? Daarna kijk je pas wat je daarmee kunt doen.”

Deze autonomie heeft twee kanten. “Het kan bevrijdend zijn dat je zoveel opties hebt,” zegt Jolien, “maar het kan ook verlammend werken. Veel mensen hebben moeite met keuzes maken.” Jos vult aan: “De keuzevrijheid is enorm toegenomen, en er ligt veel nadruk op het maken van de ‘juiste’ keuze. Dat creëert druk.”

“De grote uitdaging voor werkgevers is om mensen te begeleiden in deze nieuwe realiteit,” vertelt Jos. “Het begint met het accepteren dat loopbanen er nu anders uitzien. Vroeger was het een rechte lijn, nu is het een ontdekkingsreis.”

“Je rol als werkgever is veranderd”, beaamt Jolien. “Het gaat niet meer om het uitzetten van een vast carrièrepad, maar om het creëren van een omgeving waarin mensen kunnen ontdekken en groeien. Begin bijvoorbeeld met goede gesprekken over wat iemand écht drijft. Niet alleen tijdens functioneringsgesprekken, maar juist ook tussendoor.”

“Een mooi voorbeeld is hoe wij dat hier doen,” vult Jos aan. “We kijken eerst naar waar iemand energie van krijgt. Van daaruit bouwen we verder. Toen Jolien aangaf interesse te hebben in onderzoek, hebben we gekeken hoe we dat konden inpassen in haar rol. Zo verschoof ze geleidelijk van learning & development naar research & development.”

Die flexibiliteit is volgens beiden bepalend voor succes. “Durf los te laten dat iemand in één functie moet passen,” benadrukt Jolien. “Kijk naar talent en mogelijkheden. Misschien kan iemand wel meerdere rollen combineren, of een nieuwe rol creëren die perfect aansluit bij zijn of haar talenten.”

Jos deelt vanuit zijn ervaring drie concrete tips:

1. Investeer in regelmatige gesprekken over ontwikkeling. Niet alleen over prestaties, maar vooral over ambities en drijfveren.
2. Creëer ruimte voor experiment. Laat mensen proeven aan verschillende rollen of projecten. Fouten maken mag – dat hoort bij het ontdekkingsproces.
3. Verbind generaties met elkaar. Laat ervaren medewerkers hun kennis delen, maar sta ook open voor de frisse blik van nieuwkomers.

“Het belangrijkste is dat je mensen het vertrouwen geeft om hun eigen weg te vinden,” concludeert Jolien. “De arbeidsmarkt verandert continu, maar met de juiste begeleiding kan iedereen zijn plek vinden in deze nieuwe realiteit.”

Wil je generatieverschillen in jouw organisatie omzetten in een kracht? Lees meer over teamcoaching bij HRD Groep en ontdek hoe je een inclusieve werkomgeving creëert waarin iedere generatie zich thuis voelt. Samen maken we van verschillen de motor van jouw succes.

Heb je onze trainingsgids al gezien? Hij staat vol met ons aanbod van trainingen, e-learnings en e-coachings, die ook heel waardevol zijn voor de interne begeleider of (beginnende) leidinggevende.

Bekijk ons complete trainingsaanbod

We believe in Human Capital Growth