‘Wat voor schrijver ben jij?’

Wil je beter én sneller schrijven? Bedenk dan eens wat voor type schrijver je bent. Inzicht daarin helpt je jezelf beter te begrijpen. En daardoor vooral: met (nog) meer gemak, ontspanning en plezier te schrijven. Vergroot je eigen sterke punten. En ken je valkuilen.

Breiers gaan achter de computer zitten en schrijven direct op wat er in ze opkomt. Tijdens het schrijven krijgen ze allerlei ideeën. Ze schrijven achter elkaar door: na de ene zin komt vanzelf de volgende.

Voordeel
Breiers krijgen erg snel tekst op papier. Ze laten zich niet afleiden door slechte formuleringen of vreemde wendingen. Breien is een prima manier om snel een eerste versie op papier te krijgen.

Nadeel
De kans is groot dat lezers ‘breierteksten’ niet begrijpen. Doordat breiers alles wat ze te binnen schiet op papier zetten, kan de tekst een doolhof worden van feiten, beschouwingen, conclusies, uitweidingen en afdwalingen.

Tip voor breiers
Zorg er eerst voor dat je duidelijk voor ogen hebt wat je wilt vertellen. En in welke globale volgorde je dat wilt doen. Ga daarna weer naar hartenlust breien álsof je tegen je lezer spreekt met je doel en kernboodschap in je achterhoofd. Eventueel laat je tekst nog inkorten door een AI-tool als ChatGPT, zodat je tot de kern van je boodschap komt. Vergeet ook niet om daarna deze ‘eerste versie’ na te lezen en te herschrijven met alle regeltjes van spelling, stijl en toon in gedachten.

Bij deleters duurt het heel lang voordat ze tevreden zijn over een zin. Soms hebben ze hun halve scherm volgeschreven maar wissen ze toch alles weer, omdat ze het niet goed genoeg vinden. Ze maken uitbundig gebruik van de delete- en de backspacetoets.

Voordeel
De teksten van deleters zijn meestal goed geformuleerd.

Nadeel
Deleters kunnen na dagen schrijven het gevoel hebben dat ze nog niets gedaan hebben. Ook kan de deleter gefrustreerd raken als de ‘perfecte zin’ uitblijft. Een ander nadeel: als deleters uiteindelijk ‘perfecte zinnen’ geschreven hebben, kan het zo maar zijn dat het verband tussen die zinnen ontbreekt. Ze hebben losse zinnen geschreven waarin verbindingswoorden als ‘daardoor, namelijk, dus’ ontbreken.

Tip voor deleters
Lukt het niet om die ene goede zin te formuleren? Bedenk dan dat schrijven een proces is waar ‘in één keer goed’ meestal een illusie is. Voeg ‘eerste versie schrijven als een breier’ eens in je schrijfaanpak in: gewoon achter elkaar doorschrijven zonder te luisteren naar die kritische stem die zegt dat het in één keer goed moet zijn. Deze eerste versie herschrijf je als kritische deleter vervolgens vaak gemakkelijk en snel in tekst die helemaal voldoet aan de regels.

Hergebruikers nemen als uitgangspunt een bestaande tekst. Ze knippen daaruit passages die ze kunnen gebruiken en plakken die in de tekst waarmee ze bezig zijn. Met een paar drukken op de knop oogt dit knip-en-plakwerk alsof de tekst vers van de pers is.

Voordeel
Hergebruikers hebben hun teksten vaak zeer snel klaar.

Nadeel
Een hergebruikte tekst, waar je nieuwe gegevens invoegt, moet je zeer nauwkeurig reviseren. Anders hangt zo’n tekst als los zand aan elkaar. En is je tekst samengesteld uit verschillende bestaande teksten? Dan is de kans groot dat je verschillende schrijfstijlen ziet. Een ander nadeel is dat je vaak denkt dat dit een snelle methode is, maar dat je vaak meer moet aanpassen dan je van tevoren dacht.

Tip voor hergebruikers
Grijp je voor je tekst vaak naar al bestaande voorbeelden? Lees je tekst dan altijd kritisch na op samenhang, stijl en toon. En gebruik zoek-en-vervang voor namen die je gebruikt, want niets is erger dan dat je een naam vergeet te wijzigen… Heb je toch nog veel tijd nodig om tot een goede eindversie te komen? Kijk dan eens naar de aanpak van de schaker.

Koffiedrinkers stellen schrijven uit en zoeken steeds naar uitvluchten, zoals hun bureau opruimen, eerst wat telefoontjes afhandelen, bij een collega langsgaan of nog even een kop koffie halen.

Voordeel
Tijdens het opruimen van het bureau en het koffiedrinken kunnen koffiedrinkers goed nadenken over wat ze precies willen zeggen. Ze beginnen daardoor vaak goed voorbereid aan hun tekst.

Nadeel
Door het uitstellen leveren koffiedrinkers hun tekst vaak te laat in. Bovendien wachten ze vaak tevergeefs op inspiratie en creativiteit. Van uitstel komt afstel.

Tip voor koffiedrinkers
Vind je het moeilijk om met schrijven te beginnen? Het kan dan helpen het schrijven op te delen in verschillende behapbare deelstappen. Je maakt het schrijven daarmee minder groot. En daarnaast kun je per deelstap veel gerichter hulp of feedback vragen aan de mensen om je heen.

Elk van de schrijverstypen heeft zijn voors en zijn tegens. Behalve het type ‘de schaker’. Schakers passen alle voordelen van de verschillende schrijverstypen toe. Daarbij starten ze met focus (Boodschap? Lezer? Doel?) en onderscheiden ze duidelijk vier deelprocessen van het schrijven: structureren, doorschrijven, redigeren en opmaak verzorgen. In welke volgorde ze dat doen, maakt niet uit.

Wel doorlopen ze altijd álle deelprocessen én zijn ze steeds heel duidelijk maar met één proces tegelijk bezig. Tussen deze deelprocessen ‘schaken’ ze: ze wisselen ze steeds heel bewust af en focussen op één proces, waardoor ze zo min mogelijk energie verspillen. Multitasken tijdens het schrijven? Dat bestaat namelijk niet.

Benieuwd geworden naar onze schrijftrainingen? Bekijk het aanbod en schrijf je in.